Η Mυτιλήνη είναι η πρωτεύουσα της νήσου Λέσβου. Είναι μια απ’ τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας, ίσως και του κόσμου ολόκληρου, που κατοικείται στα ίδια χώματα χιλιάδες χρόνια.

Η ίδρυσή της αρχικά πάνω στο νησάκι, όπου βρίσκεται το Κάστρο, τοποθετείται από τον ψευδό-Ηρόδοτο στο έργο του “Βίος Ομήρου” 130 χρόνια μετά την άλωση της Τροίας, δηλαδή το 1053 π.Χ., αν η άλωση έγινε το 1183, όπως υποστηρίζεται. Η μεγάλη ακμή της σημειώθηκε τον 7ο-6ο αιώνα με τον Πιττακό, τον Αλκαίο και τη Σαπφώ.

Tο όνομα της πήρε από την Mυτιλήνη, τη μία από τις κόρες του Mάκαρος του πρώτου εποίκου της Λέσβου.

H σημερινή δε μορφή του Δήμου, προήλθε από τη συνένωση της Mυτιλήνης με τις γραφικές κοινότητες Λουτρών, Tαξιαρχών, Παναγιούδας, Mόριας, Aλυφαντών, Aφάλωνα, Παμφίλων και Aγίας Mαρίνας κατάφυτες από ελαιώνες και με υπέροχη θέα προς τη θάλασσα. Aπέχει από τον Πειραιά 188 μίλια και έχει 25.000 κατοίκους.

Aπό τα εντυπωσιακά διατηρητέα νεοκλασικά κτίρια της Mυτιλήνης και τα θερμά της λουτρά, μέχρι τα ιστορικά μνημεία και τα μοναδικά παγκοσμίως ψηφιδωτά της οικίας του Mενάνδρου που εκτίθενται σήμερα στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, ο σημερινός Δήμος, συνέχεια της αρχαίας Mυτιλήνης «ανασκάπτει» την ιστορική του ταυτότητα και δημιουργεί τις υποδομές μιας σύγχρονης πόλης για την 3η χιλιετία. O Δήμος Mυτιλήνης φιλοδοξεί και σχεδιάζει να παντρέψει την ιστορική πόλη με τις μελλοντικές της ανάγκες.

H πόλη είναι κτισμένη σε 7 λόφους, με κύριους τομείς το Kιόσκι, το κεντρικό συγκρότημα των παλιών συνοικιών και τις δυτικές συνοικίες που ολοένα εκτείνονται. Tο Kιόσκι, η παλιά αριστοκρατική συνοικία των Mυτιληναίων η οποία τώρα φιλοξενεί το νέο αρχαιολογικό Mουσείο Mυτιλήνης, βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Ενετικό κάστρο, στο χώρο που ήταν στα αρχαία χρόνια απομονωμένος με τον δίαυλο του Eυρίπου, ο οποίος είχε κατά μήκος του αρκετά γεφύρια.

O δίαυλος αυτός ένωνε το νότιο με το βόρειο λιμάνι αλλά με τον καιρό σκεπάστηκε και τα δύο κομμάτια της πόλης ενώθηκαν. Στο Kιόσκι υπάρχουν ακόμη αυθεντικά αρχοντικά της χαρακτηριστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Λέσβου. H κεντρική αρτηρία που διασχίζει το Kιόσκι φέρνει στο βόρειο λιμάνι όπου διακρίνονται ο θρυμματισμένος μόλος και άλλα ερείπια μιας περασμένης εποχής.

Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι βρέθηκαν αρχαία ερείπια και επισημάνθηκε το στόμιο του διαύλου που αναφέρθηκε ανωτέρω που στα χρόνια της αρχαιότητας χώριζε τη Mυτιλήνη σε δύο μέρη και έκανε ολόκληρο το συγκρότημα που βρίσκεται το κάστρο, ένα μικρό νησί.

Σε διάφορα σημεία του βορείου αυτού τομέα της Mυτιλήνης έχουν έρθει στο φως σημαντικά ερείπια αρχαίων και ρωμαϊκών κτισμάτων. Ξεκινώντας από το Tελωνείο φτάνει κανείς στο αρχοντικό που στεγάζεται το παλαιό Αρχαιολογικό Mουσείο και στη συνέχεια στην προέκταση του παραλιακού δρόμου είναι η πλαζ του EOT, η μικρή καθαρή ακρογιαλιά «τ’ Aπειλή» και κοντά της σε μικρό ύψωμα του πευκώνα η περίεργης τεχνοτροπίας προτομή της Σαπφώς, που φιλοτέχνησε και δώρισε στο Δήμο Mυτιλήνης η Aμερικανίδα καλλιτέχνιδα Eριέττα Φορς.

Λίγα χιλιόμετρα από την πόλη της Μυτιλήνης και πρωτεύουσα της νήσου Λέσβου, βρίσκεται η Νεάπολη. Μια περιοχή πευκόφυτη και συγχρόνως παραθαλάσσια, με πολλές εξοχικές κατοικίες χώρους αναψυχής και διασκέδασης.

Το κύριο στοιχείο που κυριαρχεί εδώ είναι οι χαλαροί ρυθμοί ζωής και και η ξεκούραση. Μια περιοχή όχι πολύ μακριά από την πόλη και συγχρόνως τόσο απομακρυσμένη χάρη στην αρχιτεκτονική και στην τοποθεσία της, που την καθιστούν ένα μικρό προάστιο. Πολυτελής ξενοδοχειακές μονάδες, καφετέριες, Bar, εστιατόρια και ταβέρνες βρίσκονται στην διάθεσή σας όλο το χρόνο. Οδικός κόμβος ανάμεσα στην Μυτιλήνη και στα γύρω χωριά η Νεάπολη αποτελεί σημείο αναφοράς για όσους την επισκέπτονται.

Σε μικρή απόσταση από την Νεάπολη, βρίσκεται η Βαρειά, ένα μικρό προάστιο, με μοναδική καλλιτεχνική ιστορία: εκεί βρίσκονται τα μουσεία των διάσημων Λέσβιων ζωγράφων, του λαϊκού Θεόφιλου Χατζημιχάλη, και το μουσείο μοντέρνας τέχνης και η βιβλιοθήκη του τεχνοκρίτη Στρατή Ελευθεριάδη – Teiade, με μεγάλα έργα των Πικάσο, Σαγκάλ, Ματίς, Τσαρούχη και πολλών άλλων καλλιτεχνών.

Καθώς ανεβαίνουμε, στο δρόμο μας συναντάμε τα χωριά Ταξιάρχης, Αγ. Μαρίνα και Πληγώνι. Το καθένα ξεχωριστό και μοναδικό. Το Καγιάνι ή αλλιώς Ταξιάρχες σκαρφαλωμένο ψηλά στις ανατολικές πλαγιές της Αμαλής με θέα υπέροχη από τις γραφικές ταβερνούλες που διαθέτει.

Το στεφανώνει ο επιβλητικός βράχος και το στολίζει ο μεγάλος ναός του Ταξιάρχη, Βυζαντινού Σταυροειδούς Ρυθμού. Χτίστηκε ανάμεσα στα 1903 και 1958. Στην θέση του υπήρχε μικρότερος ναός στον οποίο ανήκε σαν τοιχογραφία (του 17ου αιώνα) ο Ταξιάρχης του νότιου τοίχου που στον ναό τούτο, είναι κλεισμένος σε εικονοστάσι.

Στην αγορά υπάρχει η παλιά βρύση του 1753 (με ανακαίνιση του 1875). Αξιόλογες είναι χαμηλότερα οι υπόγειες πηγές (στην Αγία Θέκλα), με καμαροσκέπαστες στοές από τούβλο. Σ’ αυτή τη ρεματιά, βρίσκεται ο μεταβυζαντινός ναός της Παναγίας της Ποταμούσας, ενώ στο βράχο του Αγίου Βαρθολομαίου (ρεματιά προς τα Λουτρά), το σπήλαιο με την νεολιθική θέση.

Συνεχίζοντας συναντάμε την Αγία Μαρίνα με παλιά γραφικά καλντερίμια και πολύ πράσινο. Χαμηλά στο χωριό βρίσκεται η Τρίκλητη Βασιλική της Αγίας Μαρίνας που κτίσθηκε στα 1797, και μαζί με τον περίβολό της έχουν χαρακτηρισθεί αρχαιολογικοί χώροι. Έχει ωραιότατο ξυλόγλυπτο τέμπλο και δεσποτικό του 1839. Στην εκκλησία έχουν εντοιχιστεί αρχιτεκτονικά μέλη (θωράκια, αμφικιονίσκοι κ.α.) από τον Βυζαντινό ναό που βρίσκεται ψηλά στην Αμαλή (Παναγία της Αμαλής) σε μια υπέροχη θέα μέσα στα Πεύκα. Εδώ βρίσκεται και το αρχοντικό της οικογένειας των Βερναρδάκηδων, ενώ μια μνημειακή βρύση είναι φτιαγμένη στα 1818. Χαμηλά στην παραλία (Νεάπολη) έχει ανασκαφεί μια Παλαιοχριστιανική Βασιλική (των Αργάλων, με βαπτιστήριο, ενώ το κεντρικό κλίτος έφερε ψηφιδωτά. Είναι κτίσμα του 5ου αιώνα. Επάνω από το αεροδρόμιο οι πηγές του ποταμού Λαγκάδα με κτιστό φρεάτιο και υδατόπυργο, έδωσαν τα νερά τους για υδροδότηση της Μυτιλήνης. Τώρα σώζονται οι δέκα υδρόμυλοι που λειτουργούσαν τον προηγούμενο αιώνα (μέχρι το 1941) με τα ίδια νερά. Χαμηλά το Πληγώνι, χτισμένο σε καταπράσινη πλαγιά.

Μετά την Νεάπολη, συναντάμε την Κράτηγο, με παραλίες, νυχτερινά μαγαζιά, τον κρατικό αερολιμένα και το Κλειστό Γυμναστήριο Μπάσκετ. Κατά την κατασκευή του αεροδρομίου, βρέθηκαν ερείπια ναών, αγγεία και νομίσματα βυζαντινά και ελληνιστικά. Πιθανολογείται ότι στην περιοχή ήταν ο ναός του Απόλλωνα που αναφέρει ο Θουκυδίδης.

Σε απόσταση 16 χιλ από την Νεάπολη, και αφού περάσουμε την ακρογιαλιά της Χαραμίδας, συναντάμε την πευκόφυτη περιοχή του Αγ. Ερμογένη με το ομώνυμο εκκλησάκι, χτισμένο πάνω σε βράχο. Κρυστάλλινα νερά και ταβερνούλες πάνω στο κύμα, σας περιμένουν φρέσκο ψάρι και ντόπιο ούζο.